هرچیزی که باید درباره روکش دندان بدانید (ساده ترین و جامع ترین توضیحات)

روکش دندان یکی از پرکاربردترین روش های ترمیمی در دندانپزشکی است که به منظور بازسازی و تقویت دندان های آسیب دیده یا ضعیف شده مورد استفاده قرار می گیرد. با گذشت زمان، دندان ها ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پوسیدگی، شکستگی یا فرسودگی طبیعی، نیاز به ترمیم و بازسازی داشته باشند. روکش دندان می تواند به بازگرداندن عملکرد و ظاهر طبیعی دندان کمک کند. در این مقاله هرچیزی که میبایست درباره این پروتزهای دندانی بدانید را به طور کامل و البته ساده مورد بررسی قرار داده ایم.

روکش دندان چیست؟

روکش دندان (Dental Crown) یک پوشش خارجی کلاه مانند است که بر روی دندان قرار می گیرد تا شکل، اندازه، قدرت و ظاهر آن را بهبود بخشد. این ها در واقع نوعی پروتزهای دندانی پارشیل هستند به این معنی که جایگزین بخشی از دندان که آسیب دیده است می شوند. و همانطور که احتمالا می دانید، روکش ها جایگزین تاج دندان واقعی ما می شوند.

این پروتزها علاوه بر بازسازی عملکرد دندان ها، می توانند زیبایی لبخند را نیز بهبود بخشند. برای مثال، اگر دندانی ترک خورده یا تغییر رنگ داده باشد، با استفاده از تاج ها می توان آن را به ظاهر طبیعی و زیبای خود بازگرداند. این ویژگی به خصوص برای دندان های جلویی که در معرض دید قرار دارند، بسیار مهم است.

با انواع روکش دندان آشنا شوید…

ما بر اساس جنس و مواد بکار رفته دست کم 4 نوع تاج دندانپزشکی داریم:

1. روکش های فلزی (تمام فلز)

روکش های فلزی از مواد مقاوم مانند طلا، نقره یا آلیاژهای فلزی ساخته می شوند. این تاج  ها به دلیل دوام و مقاومت بالای خود در برابر فشارهای ناشی از جویدن، برای دندان های خلفی (آسیاب) که تحت فشار زیادی قرار دارند، بسیار مناسب هستند. یکی از ویژگی های برجسته این نوع تاج ها، طول عمر بالای‌شان است که می تواند تا چندین دهه ماندگار باشند.

با این حال، یکی از معایب اصلی روکش دندان فلزی، ظاهر غیرطبیعی و براق‌اش است که ممکن است برای بسیاری از بیماران ناخوشایند باشد. این نوع تاج ها به دلیل رنگ و جنس خود، نمی توانند به خوبی با دندان های طبیعی تطابق پیدا کنند و از این رو برای دندان های جلویی مناسب نیستند. اما برای کسانی که بیشتر به دوام و کارایی اهمیت می دهند، انتخابی عالی محسوب می شوند. علاوه بر این، روکش دندان فلزی نیاز به تراشیدن کمتر دندان دارند که باعث حفظ بیشتر ساختار دندان طبیعی می شود. این ویژگی می تواند مزیت بزرگی برای حفظ سلامت دندان باشد.

2. روکش های سرامیکی (تمام سرامیک)

روکش های سرامیکی یا پورسلن به دلیل شباهت زیاد به دندان های طبیعی، گزینه ای محبوب برای دندان های جلویی یا قدامی هستند. این نوع تاج ها می توانند به طور کامل با رنگ دندان های طبیعی هماهنگ شده و ظاهری زیبا و طبیعی به دندان ها ببخشند. این ویژگی به خصوص برای افرادی که به دنبال زیبایی بیشتر هستند، بسیار مهم است.

یکی دیگر از مزایای روکش دندان سرامیکی، عدم حساسیت زایی (زیست سازگاری) آنهاست. برخلاف تاج دندان فلزی، این نوع تاج ها به ندرت باعث واکنش های آلرژیک می شوند و برای افرادی که حساسیت به فلزات دارند، گزینه ای مناسب محسوب می شوند. همچنین این تاج ها مقاومت خوبی در برابر لکه ها و تغییر رنگ دارند، که می تواند برای حفظ زیبایی دندان ها در بلندمدت مفید باشد.

با این حال، تاج های سرامیکی نسبت به تاج های فلزی کمتر مقاوم هستند و ممکن است در برابر فشارهای شدید جویدن یا ضربه های ناگهانی دچار شکستگی شوند. بنابراین، استفاده از آنها برای دندان های خلفی  که تحت فشار بیشتری قرار دارند، ممکن است مناسب نباشد. با این وجود، برای دندان های جلویی که نیاز به زیبایی بیشتری دارند، این تاج ها بهترین گزینه محسوب می شوند.

3. روکش های ترکیبی (فلز-سرامیک)

تاج های ترکیبی از یک لایه فلزی داخلی و یک لایه سطحی سرامیکی ساخته می شوند. این نوع روکش دندان دارای استحکام فلز و ظاهر زیبای سرامیک بوده و به همین دلیل برای تمامی دندان ها مناسب است. ترکیب فلز و سرامیک در این روکش ها باعث می شود که آن ها از مقاومت فلز و زیبایی سرامیک بهره مند شوند.

با این حال، یکی از معایب احتمالی روکش های ترکیبی، احتمال دیده شدن لبه فلزی آنها در نزدیکی خط لثه است. این امر به خصوص در مواردی که لثه ها عقب نشینی می کنند، ممکن است ظاهر دندان ها را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود، با توجه به مزایای زیاد این نوع تاج ها، همچنان یکی از گزینه های محبوب در دندانپزشکی ترمیمی محسوب می شوند.

4. روکش های رزینی

روکش دندان رزینی از مواد کامپوزیتی ساخته می شوند و معمولاً هزینه کمتری نسبت به سایر انواع تاج ها دارند. این نوع روکش ها به دلیل هزینه پایین تر، برای افرادی که به دنبال یک راه حل اقتصادی تر هستند، گزینه ای مناسب به شمار می آیند. علاوه بر این، تاج های رزینی به خوبی با دندان های طبیعی هماهنگ شده و می توانند ظاهر طبیعی دندان ها را حفظ کنند.

یکی دیگر از مزایای تاج های رزینی، راحتی در تعمیر و ترمیم آنهاست. در صورتی که این تاج ها دچار خرابی یا آسیب شوند، معمولاً به راحتی و با هزینه کمتری قابل تعمیر هستند. این ویژگی می تواند برای افرادی که به دنبال راه حلی اقتصادی تر و انعطاف پذیرتر هستند، بسیار جذاب باشد.

چطور خود را برای درمان روکش دندان آماده کنیم؟

+  معاینه و آماده سازی دندان

در اولین مرحله، دندانپزشک دندان آسیب دیده را به دقت معاینه می کند تا بتواند بهترین روش درمانی را تعیین کند. در این مرحله، وضعیت دندان از لحاظ پوسیدگی، ترک خوردگی و نیاز به عصب کشی بررسی می شود. در صورتی که دندان نیاز به درمان های اضافی مانند عصب کشی داشته باشد، ابتدا این درمان ها انجام می شود تا دندان برای دریافت روکش آماده شود.

پس از اطمینان از سلامت دندان و عدم وجود عفونت یا پوسیدگی، دندان به اندازه ای که بتواند تاج را پشتیبانی کند، تراشیده می شود. این مرحله شامل برداشتن بخش هایی از دندان است تا فضای کافی برای قرارگیری روکش فراهم شود. دندانپزشک با دقت بالا این کار را انجام می دهد تا ساختار دندان به صورت حداقلی تراشیده شود.

در نهایت، دندان بعد از تراشیده شدن به شکل مناسبی در می آید که تاج بتواند بدون مشکل و به صورت فیت روی آن قرار بگیرد. این مرحله از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا تراشیدن صحیح دندان و آماده سازی مناسب آن تأثیر زیادی بر موفقیت نهایی روکش خواهد داشت.

+  قالب گیری

پس از آماده سازی دندان، دکتر متخصص قالبی از دندان ها می گیرد تا روکش مناسبی تهیه شود. این قالب معمولاً با استفاده از مواد خاصی تهیه می شود که به خوبی شکل دندان ها را نشان می دهد. دندانپزشک با دقت فراوان این کار را انجام می دهد تا مطمئن شود که قالب دقیقی از دندان ها تهیه شده است.

این قالب سپس به لابراتوار دندانسازی فرستاده می شود تا روکش دندان دقیقی بر اساس آن ساخته شود. لابراتوار با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته و مواد با کیفیت، تاج مناسب را تهیه می کند که به طور کامل با شکل و اندازه دندان های بیمار هماهنگ باشد. این فرآیند ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد.

نکته مهم این است که تا زمان آماده شدن روکش دندان دائمی، یک تاج موقت بر روی دندان قرار می گیرد. این تاجِ موقت به منظور حفاظت از دندان آماده شده و جلوگیری از آسیب های بیشتر نصب می شود. این مرحله بسیار مهم است زیرا تاج موقت به حفظ دندان تا زمان نصب روکش دائمی کمک می کند.

+  نصب روکش دندان دائمی

پس از آماده شدن تاج دندان دائمی، بیمار برای مرحله نهایی به دندانپزشک مراجعه می کند. دندانپزشک تاج موقت را برداشته و دندان را برای نصب روکش دائمی آماده می کند. در این مرحله، متخصص با دقت فراوان تاج دائمی را روی دندان قرار می دهد تا از تطابق و قرارگیری صحیح آن اطمینان حاصل کند.

در صورت لزوم، دندان متخصص ممکن است برخی تنظیمات کوچک را بر روی روکش ددان انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که به طور کامل و بدون مشکل روی دندان قرار گرفته است. این تنظیمات می تواند شامل تغییرات جزئی در شکل یا اندازه تاج باشد تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

در نهایت، تاج با استفاده از چسب مخصوصی بر روی دندان ثابت می شود. دندان پزشک با دقت این کار را انجام می دهد تا اطمینان حاصل کند که تاج به درستی و به صورت طبیعی در دهان قرار گرفته است. پس از نصبُ بیمار می تواند بلافاصله از دندان ترمیم شده استفاده کرده و به زندگی روزمره خود بازگردد.

مزایای روکش دندان چیست؟

+ حفاظت از دندان های آسیب دیده

یکی از اصلی ترین مزایای روکش دندان، حفاظت از دندان های آسیب دیده است. دندان هایی که به دلیل پوسیدگی، ترک خوردگی، عصب کشی یا آسیب های دیگر ضعیف شده اند، با استفاده از روکش مقاوم تر و محافظت شده تر می شوند. این تاج ها می توانند جلوی شکستن دندان ها را بگیرند و طول عمر آنها را افزایش دهند.

علاوه بر این، تاج ها می تواند به جلوگیری از پیشرفت مشکلات دندانی کمک کند. با پوشاندن دندان های آسیب دیده، تاج ها می توانند جلوی نفوذ باکتری ها و پوسیدگی های دندانی بیشتر را بگیرند. این امر می تواند به حفظ سلامت دهان و دندان ها کمک کند و نیاز به درمان های پیچیده تر را کاهش دهد.

+ بهبود ظاهر دندان

تاج های دندانی به بهبود زیبایی دندان ها کمک زیادی می کنند و می توانند رنگ، شکل و اندازه دندان ها را به شکلی درست تقلید کنند. این ویژگی به خصوص برای دندان های جلویی که در معرض دید قرار دارند، بسیار مهم است. با استفاده از روکش، دندان هایی که تغییر رنگ داده اند یا دچار ترک و شکستگی شده اند، به ظاهر طبیعی و زیبای خود باز می گردند.

+ افزایش دوام دندان ها

تاج ها به دندان ها استحکام بیشتری می بخشند و می توانند طول عمر دندان های ترمیم شده را افزایش دهند. با پوشاندن دندان های آسیب دیده با کمک روکش دندان، این دندان ها مقاومت بیشتری در برابر فشارهای جویدن و ضربه های ناگهانی پیدا می کنند. این امر می تواند به افزایش طول عمر دندان ها کمک کرده و نیاز به درمان های مکرر را کاهش دهد.

معایب روکش دندان چیست؟

— هزینه بالا

یکی از معایب اصلی روکش دندان، هزینه بالای آن است. تاج های دندانی به خصوص اگر از مواد با کیفیت و بادوام ساخته شده باشند، می توانند هزینه های زیادی به همراه داشته باشند. این هزینه ها شامل ویزیت، دستمزد دندانپزشک، مواد مورد استفاده و فرآیند ساخت و نصب تاج می شود.

بیشتر بخوانید: بررسی جدیدترین هزینه روکش دندان در سال ۱۴۰۳ (از حداقل هزینه)

— نیاز به تراشیدن دندان

همانطور که در بخش مراحل اشاره شد، برای نصب روکش، بخشی از دندان طبیعی باید تراشیده شود تا فضای کافی برای قرارگیری روکش فراهم شود. تراشیدن دندان می تواند باعث کاهش استحکام طبیعی دندان شود. اگرچه روکش دندان به افزایش دوام دندان کمک می کند، اما حذف بخشی از ساختار طبیعی دندان می تواند نگرانی هایی را در مورد سلامت بلندمدت دندان ایجاد کند. این امر به ویژه برای دندان هایی که به طور کامل سالم هستند و فقط به دلایل زیبایی نیاز به روکش دارند، مهم است.

— حساسیت دندان

برخی بیماران ممکن است پس از نصب روکش دندان دچار حساسیت شوند. این حساسیت می تواند به دلیل تغییرات در ساختار دندان، تراشیدن دندان و یا واکنش به مواد استفاده شده در تاج ایجاد شود. حساسیت دندانی معمولاً به صورت موقتی است و پس از گذشت چند روز یا هفته کاهش می یابد، اما در برخی موارد ممکن است طولانی تر باشد.

پرسش و پاسخ های رایج در خصوص تاج های دندانی