6 پروتز دندان ثابت و متحرک که باید آن ها را بشناسید

پروتز دندانی در واقع به ساختارهای شبیه به دندان طبیعی ما گفته می شود که جایگزین دندان های از دست رفته یا آسیب دیده می شوند و به بهبود عملکرد و ظاهر دندان ها کمک می کنند. انواع مختلف پروتزهای دندانی با توجه به نیازهای بیماران و شرایط دهان و دندان آنها طراحی و ساخته می شوند. در این مقاله به بررسی رایج ترین پروتزها که ممکن است به آن ها نیاز داشته باشید خواهیم پرداخت.

آشنایی با انواع مختلف پروتز دندان

به طور کلی تعداد زیادی از این پروتزها وجود دارد که برای آشنایی بهتر معمولا آن ها را در دو دسته ثابت و متحرک قرار می دهند. ما در این این مقاله سعی کرده ایم هر دو نوع ثابت و متحرک را مورد بررسی قرار دهیم. بیایید با انواع ثابت شروع کنیم:

پروتزهای ثابت

زمانی که پروتز به دندان های دیگر متصل شود و اتصال آن تقریبا دائمی باشد، گفته می شود پروتز متحرم است. رایج ترین پروتزهای قرار گرفته در این دسته عبارتند از:

+ روکش دندان  (Crown)

به طور کلی روکش ها معمولاً برای دندان هایی که به شدت پوسیده یا شکسته اند و یا به تازگی عصب کشی شده اند، استفاده می شوند و می توانند عمر دندان را به طور قابل توجهی افزایش دهند.

روکش نوعی پروتز دندان کلاه مانند است که بر روی دندان آسیب دیده یا ضعیف قرار می گیرد تا شکل، اندازه و استحکام آن را بازسازی کند. روکش ها ها معمولاً از مواد مختلفی مانند سرامیک، پورسلین متصل به فلز، طلا یا رزین کامپوزیت ساخته می شوند و بر اساس نیاز بیمار و محل دندان انتخاب می شوند. استفاده از روکش دندان به بهبود ظاهر دندان و همچنین حفاظت از ساختار باقیمانده دندان کمک می کند.

در فرآیند درمان روکش، دندانپزشک ابتدا دندان آسیب دیده را آماده می کند که شامل تراشیدن مقداری از سطح دندان برای جا دادن تاج است. سپس قالبی از دندان گرفته می شود تا روکش متناسب با دندان بیمار ساخته شود. در جلسه بعد، روکش نهایی بر روی دندان نصب می شود و با استفاده از چسب های مخصوص محکم می شود. تاج های دندانی نه تنها عملکرد جویدن را بهبود می بخشند، بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس بیمار نیز می شوند.

+ پل دندان  (Bridge)

پل دندان نیز یک نوع پروتز دندان ثابت است که برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته (معمولا در کنار هم) استفاده می شود و از این جهت ثابت است که به دندان های سالم مجاورش متصل می شود. این نوع پروتز شامل دو یا چند روکش دندان است که به دندان های پایه یا ایمپلنت ها متصل می شوند و دندان های مصنوعی را در بین آنها قرار می دهند. پل یا بریح های دندانی از مواد مختلفی مانند پورسلین، فلز یا ترکیبی از هر دو ساخته می شوند و به بازسازی زیبایی و عملکرد دندان ها کمک می کنند.

فرآیند نصب این نوع از پروتز دندان شامل آماده سازی دندان های پایه است که به عنوان تکیه گاه برای پل عمل می کنند. دندانپزشک این دندان ها را تراشیده و قالبی از ناحیه مورد نظر تهیه می کند. سپس پل دندانی در آزمایشگاه ساخته می شود و در جلسه بعدی به دندان های پایه متصل می شود. پل های دندانی می توانند به بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن کمک کرده و از تغییر مکان دندان های باقیمانده جلوگیری به عمل می آورند. همچنین با پر کردن فضای خالی، ظاهر لبخند بیمار را نیز بهبود می بخشند.

+ ایمپلنت دندان  (Dental Implant)

ایمپلنت دندان یکی از بهترین انواع پروتز دندان است. این پروتز در واقع یک پیچ تیتانیومی است که در استخوان فک کاشته می شود و به عنوان ریشه دندان عمل می کند. این روش برای جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته به کار می رود و یکی از مطمئن ترین و ماندگارترین روش ها برای بازسازی دندان ها محسوب می شود. پس از قرار دادن ایمپلنت در استخوان فک، فرایند جوش خوردن آن با استخوان، که به آن “اُستئواینتگریشن” می گویند، انجام می شود. این فرآیند ممکن است چند ماه طول بکشد، اما باعث می شود ایمپلنت به طور محکم در جای خود ثابت شود.

پس از جوش خوردن ایمپلنت به استخوان، یک پروتز دندان دیگر (معمولا روکش) بر روی آن نصب می شود. ایمپلنت های دندانی از نظر استحکام و ظاهر بسیار شبیه به دندان های طبیعی هستند و می توانند به طور مؤثر عملکرد جویدن و صحبت کردن را بازسازی کنند. از دیگر مزایای ایمپلنت ها این است که از تحلیل رفتن استخوان فک جلوگیری می کنند، زیرا فشار جویدن به طور مستقیم به استخوان منتقل می شود. همچنین برخلاف پل های دندانی، ایمپلنت ها نیازی به تراشیدن دندان های مجاور ندارند.

انواع پروتز دندان متحرک

+ دندان مصنوعی کامل  (Complete Denture)

دندان مصنوعی کامل یکی از رایج ترین و پرطرفدارترین انواع پروتز دندان است. این پروتز برای بیمارانی که تمام دندان های خود را از دست داده اند، استفاده می شود. این نوع پروتز دندانی به صورت کامل روی لثه قرار می گیرد و تمام دندان های فک بالا یا پایین را جایگزین می کند. دندان های مصنوعی کامل از مواد اکریلیک یا پورسلین ساخته می شوند و می توانند به بیمار کمک کنند تا عملکرد جویدن و صحبت کردن خود را بهبود ببخشند. این پروتزها معمولاً در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می شوند و به طور دقیق به اندازه و شکل دهان بیمار تطابق داده می شوند.

فرایند تهیه دندان مصنوعی کامل شامل گرفتن قالب های دقیق از دهان بیمار و تنظیمات مکرر برای اطمینان از تناسب کامل با ساختارهای داخل دهانی است. بیمار ممکن است در ابتدا کمی زمان نیاز داشته باشد تا به استفاده از این پروتز عادت کند، اما با گذشت زمان، استفاده از آن راحت تر می شود. دندان مصنوعی کامل باید به طور منظم تمیز شود و در صورت لزوم توسط دندان پزشک تنظیم گردد تا بهترین عملکرد و راحتی را فراهم کند.

+ دندان مصنوعی پارشیل یا ناکامل  (Partial Denture)

دندان مصنوعی پارشیل برای بیمارانی که فقط چند دندان خود را از دست داده اند، استفاده می شود. این پروتز دندان به دندان های طبیعی باقی مانده متصل می شود و دندان های از دست رفته را جایگزین می کند. دندان های مصنوعی پارسیل یا تکه ای معمولاً دارای یک پایه فلزی یا پلاستیکی هستند که به دندان های طبیعی متصل می شود و دندان های مصنوعی روی آن قرار می گیرند. این نوع پروتزها به بازسازی ظاهر و عملکرد دندان ها کمک می کنند و از حرکت دندان های باقی مانده جلوگیری می کنند.

دندان مصنوعی تکه ای قابلیت جابجایی دارد و بیمار می تواند آن را برای تمیز کردن و استراحت از دهان خارج کند. نصب این پروتز نیاز به گرفتن قالب های دقیق از دهان بیمار دارد و ممکن است نیاز به تنظیمات مکرر توسط دندانپزشک داشته باشد تا بهترین تناسب و راحتی را فراهم کند. این پروتزها بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن را به همراه دارند و باعث افزایش اعتماد به نفس بیمار می شوند.

+ اوردنچر  (Overdenture)

اوردنچر نوعی پروتز دندان است که هم می تواند ثابت باشد و هم متحرک. این پروتز روی ایمپلنت ها یا دندان های باقی مانده قرار می گیرد. اوردنچرها به دلیل تکیه بر ایمپلنت ها یا دندان های طبیعی، پایداری بیشتری نسبت به دندان های مصنوعی کامل دارند. اوردنچرها می توانند به طور قابل توجهی راحتی و عملکرد جویدن را بهبود بخشند و به بیماران کمک کنند تا بهتر صحبت کنند و بخندند. همچنین این پروتزها می توانند از تحلیل رفتن استخوان فک جلوگیری کنند.

فرایند نصب اوردنچر شامل قرار دادن ایمپلنت ها یا آماده سازی دندان های باقی مانده برای حمایت از پروتز است. پس از آماده سازی، قالبی از دهان بیمار گرفته می شود و پروتز در لابرتوار ساخته می شود. در جلسه بعدی، اوردنچر به طور دقیق تنظیم و نصب می شود. اوردنچرها نیاز به مراقبت و تمیز کردن منظم دارند و ممکن است نیاز به تنظیمات دوره ای توسط دندانپزشک داشته باشند. این پروتزها به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می کنند و ظاهر طبیعی تری نسبت به دندان های مصنوعی کامل دارند.

نکته آخر در خصوص انتخاب نوع پروتز دندان متناسب با نیاز شما

انتخاب نوع مناسب پروتز دندان بستگی به شرایط دهان و دندان، نیازهای بیمار و توصیه های دندانپزشک دارد. هر نوع پروتز دندانی مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود. پروتزهای دندانی می توانند به بهبود عملکرد، زیبایی و کیفیت زندگی بیماران کمک کنند و انتخاب صحیح آنها می تواند تأثیر زیادی بر رضایت و راحتی بیمار داشته باشد.