علت شلوغی دندان ها چیست؟ + (4 روش اصلاح این مشکل)

نامرتبی دندان ها یکی از مشکلات رایج در دندانپزشکی است که می تواند بر زیبایی لبخند و سلامت دهان و دندان تأثیر منفی بگذارد. این مشکل زمانی اتفاق می‌ افتد که فضای کافی در فک برای جای گیری همه دندان‌ ها وجود ندارد و باعث می‌ شود دندان‌ ها شلوغ یا کج شوند. در این مقاله، به بررسی علل شلوغی دندان ها، عوارض ناشی از آن و روش های درمانی مؤثر می پردازیم. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

علل شلوغی و نامرتبی دندان ها چیست؟

شلوغی دندان ها می تواند به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر رخ دهد:

• عوامل ژنتیکی: اگر فک کوچک باشد یا دندان ها بزرگ تر از حد معمول باشند، نامرتبی اتفاق می افتد.
• از دست دادن زودهنگام دندان های شیری: افتادن زودرس دندان های شیری باعث جابجایی دندان های دائمی و نامنظمی آن ها می شود.
• عادت های نادرست: عادت هایی مانند مکیدن انگشت یا فشار دادن زبان به دندان ها می توانند باعث کج و نامرتب می گردد.
• رشد نادرست دندان های عقل: دندان های عقل اگر به درستی رشد نکنند، می توانند به دندان های دیگر فشار وارد کنند و باعث ناترازی شوند.

عوارض شلوغی دندان ها چیست؟

این وضعیت تنها یک مشکل زیبایی نیست و می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد:

— مشکلات بهداشتی

شلوغی دندان ها باعث می شود تمیز کردن آن ها سخت تر شود، زیرا مسواک و نخ دندان به خوبی به تمام سطوح دندان ها دسترسی ندارند. این موضوع خطر تجمع پلاک و باکتری ها را افزایش می دهد و در نتیجه، احتمال پوسیدگی دندان و بیماری های لثه مانند التهاب لثه و پریودنتیت بیشتر می شود. رعایت بهداشت دهان و دندان در این شرایط بسیار مهم است، اما گاهی اوقات حتی با مراقبت های دقیق نیز نمی توان از بروز مشکلات جلوگیری کرد.

— اختلال در جویدن

نامرتب دندان ها می تواند باعث ناهماهنگی در جویدن شود. وقتی دندان ها به درستی روی هم قرار نگیرند، فرد ممکن است نتواند غذا را به خوبی بجود. این موضوع نه تنها بر هضم غذا تأثیر منفی می گذارد، بلکه می تواند باعث مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه یا درد معده شود. علاوه بر این، فشار ناشی از جویدن نادرست می تواند به دندان ها و فک آسیب برساند.

— درد فک و سردرد

فشار ناشی از شلوغی دندان ها می تواند به مفصل فک (TMJ) آسیب برساند و باعث درد فک، صدا دادن فک یا حتی قفل شدن آن شود. این فشار ممکن است به عضلات صورت و سر نیز منتقل شود و باعث سردردهای مزمن یا میگرن گردد. در برخی موارد، این دردها می توانند بسیار آزاردهنده باشند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند.

— کاهش اعتماد به نفس

نامنظمی دندان ها می تواند بر زیبایی لبخند تأثیر بگذارد و باعث شود فرد از ظاهر چهره  خود ناراضی باشد. این موضوع به ویژه در موقعیت های اجتماعی یا حرفه ای می تواند اعتماد به نفس فرد را کاهش دهد. بسیاری از افراد با دندان های نامرتب از خندیدن یا صحبت کردن در جمع خودداری می کنند، که این مسئله می تواند بر روابط شخصی و حرفه ای آن ها تأثیر منفی بگذارد. درمان شلوغی دندان ها نه تنها سلامت دهان و دندان را بهبود می بخشد، بلکه می تواند اعتماد به نفس فرد را نیز افزایش دهد.

روش درمان شلوغی دندان ها چیست؟ (4 روش اصلی)

درمان یا اصطلاح این وضعیت بستگی به شدت مشکل و سن بیمار دارد. برخی از روش های درمانی رایج عبارتند از:

+ ارتودنسی

یکی از روش های اصلی برای درمان شلوغی دندان ها، استفاده از ارتودنسی است. این روش شامل براکت های فلزی، سرامیکی یا ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین) می شود که به تدریج دندان ها را به موقعیت مناسب خود هدایت می کنند.

ارتودنسی برای همه گروه های سنی قابل استفاده است، اما در سنین کودکی و نوجوانی به دلیل انعطاف پذیری بیشتر استخوان های فک، نتیجه بهتری خواهد داشت. دوره درمان معمولاً بین چند ماه تا چند سال متغیر است و به شدت شلوغی دندان ها بستگی دارد.

+ کشیدن دندان

در مواردی که فضای کافی برای جابه جایی دندان ها وجود ندارد، ممکن است دندانپزشک تصمیم به کشیدن یک یا چند دندان بگیرد. معمولاً دندان های عقل یا دندان های آسیاب کوچک در اولویت کشیدن هستند تا فضا برای مرتب شدن سایر دندان ها فراهم شود.

این روش اغلب به عنوان بخشی از درمان ارتودنسی انجام می شود و به ایجاد تقارن و هماهنگی بهتر در دهان کمک می کند. کشیدن دندان تنها در شرایطی که واقعاً ضروری باشد، انجام می شود. اینکار به جلوگیری از بروز مشکلات بعدی مانند نامرتبی مجدد کمک می کند.

+ لمینت و کامپوزیت

برای افرادی که به دنبال روش های سریع و زیبایی برای رفع شلوغی جزئی دندان ها هستند، لمینت و کامپوزیت گزینه های مناسبی محسوب می شوند. در این روش، لایه ای نازک از مواد همرنگ دندان روی سطح دندان ها قرار می گیرد تا ظاهر آنها را منظم تر کند.این روش برای اصلاح مشکلات جزئی کاربرد دارد و معمولاً نیاز به تراشیدن مینای دندان دارد. لمینت و کامپوزیت بیشتر برای بزرگسالانی مناسب است که تمایلی به استفاده از ارتودنسی طولانی مدت ندارند و به دنبال نتیجه ای سریع تر و زیباتر هستند.

+ جراحی فک

در برخی موارد، شلوغی دندان ها به دلیل مشکلات ساختاری فک ایجاد می شود که با ارتودنسی یا روش های غیرتهاجمی قابل اصلاح نیست. در چنین شرایطی، جراحی فک می تواند یک راه حل مناسب باشد.

این جراحی معمولاً برای اصلاح ناهنجاری های شدید فکی انجام می شود و ممکن است شامل تغییر موقعیت فک بالا یا پایین باشد. جراحی فک یک روش پیچیده و زمان بر است که معمولاً برای افراد بزرگسال توصیه می شود نه کودکان. زیرا رشد فک در کودکان و نوجوانان هنوز کامل نشده و امکان اصلاح با روش های ساده تر وجود دارد.

چطور از نامرتبی دندان ها پیشگیری کنیم؟

اگرچه برخی عوامل مانند ژنتیک غیرقابل کنترل هستند، اما می توان با رعایت برخی نکات از شلوغی دندان ها جلوگیری کرد:

مراقبت از دندان های شیری

دندان های شیری نقش بسیار مهمی در حفظ فضای مناسب برای رشد دندان های دائمی دارند. اگر این دندان ها زودتر از موعد بیفتند، دندان های مجاور ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند و باعث کمبود فضا برای دندان های دائمی شوند.  این مشکل در نهایت منجر به نامرتبی و شلوغی دندان ها می شود.

بنابراین، مراقبت صحیح از دندان های شیری از طریق رعایت بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از پوسیدگی، تأثیر زیادی در پیشگیری از شلوغی دائمی دارد.

ترک عادت های نادرست

برخی عادات و رفتارها نادرست در سنین پایین معمولاً باعث جابه جایی و تغییر زاویه دندان ها می شوند که در نهایت به شلوغی دندان ها منجر خواهد شد. والدین باید به این عادت ها توجه کرده و در صورت لزوم از روش های مناسب مانند مشورت با دندانپزشک برای ترک این رفتارها کمک بگیرند.

مراجعه منظم به دندانپزشک

چکاپ های دوره ای دندانپزشکی نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات دهان و دندان از جمله شلوغی دندان ها دارند.

دندانپزشک می تواند در مراحل اولیه رشد دندان ها، مشکلات احتمالی را شناسایی کند و در صورت نیاز، اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از فضا نگهدار، هدایت رویش دندان ها یا درمان های زودهنگام ارتودنسی را توصیه کند. مراجعه منظم به دندانپزشک از سنین کودکی از بروز مشکلات پیچیده تر در آینده جلوگیری می کند.

درمان به موقع دندان های عقل

دندان های عقل در سنین نوجوانی و اوایل جوانی رشد می کنند و در بسیاری از موارد فضای کافی برای رشد مناسب آنها وجود ندارد. در چنین شرایطی، این دندان ها ممکن است باعث فشار بر روی سایر دندان ها شوند و به مرور زمان منجر به شلوغی و نامرتبی دندان ها شوند.

بررسی وضعیت دندان های عقل به صورت منظم و کشیدن آنها در صورت نیاز، معولا از بروز این مشکل جلوگیری می کند. در برخی موارد، کشیدن به موقع دندان عقل مانع از تغییر نظم دندان های ردیف جلو خواهد شد.

پاسخ به سوالات رایج