درمان قطعی سنگ لوزه چیست؟ (معرفی مهم ترین روش ها)
یکی از شایع ترین مشکلات مرتبط با دهان و گلوی انسان، سنگ های لوزه هستند. این سنگ ها بیشتر در کودکان، نوجوانان و افراد جوان مشاهده می شوند. هرچند که خطرناک نیستند اما در برخی موارد دردسرساز هستند و باید با روش های اصولی پزشکی آن ها را مدیریت و درمان کرد. در این مقاله تلاش کرده ایم تا درباره سنگ لوزه مطالبی کوتاه و مفید ارائه کنیم.
سنگ لوزه چیست؟
سنگ های لوزه یا (tonsilloliths) رسوبات کوچک و کلسیفیه ای هستند که در داخل یا سطح بیرونی لوزه ها تشکیل می شوند. آنها معمولاً از ذرات غذا، سلول‌های مرده، مخاط و باکتری‌هایی که در شیارهای لوزه ای به دام افتاده‌اند، تشکیل شده‌اند. در این مقاله هر جا به سنگ تونسیل یا تونسیلولیت اشاره شد بدانید که منظور همین سنگ های لوزه هستند.
تونسیلولیت چگونه تشکیل می شود؟
همانطور که اشاره شد این سنگ ها زمانی تشکیل می‌شوند که ذرات ریز مواد غذایی و یا سایر مواد زائد دیگر مانند باکتری‌ها در شیارهای لوزه جمع شوند. با گذشت زمان، این مواد، سفت و کلسیفه می شوند و در نتیجه سنگ لوزه ها را تشکیل می دهند.
اینکه طی چه فرآیندی و به چه شکل این سنگ ها تشکیل می شوند هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما عواملی مانند بهداشت نامناسب دهان و دندان، التهاب مزمن لوزه ها و وجود باقی مانده های غذا و باکتری ها در دهان و گلو در این امر نقش دارند.
علائم سنگ لوزه چیست؟
تونسیلولیت ها ممکن است همیشه علائم قابل توجهی ایجاد نکنند، اما اگر علائم ایجاد کنند می توانند بسیار آزاردهنده باشند. برخی از علائم این سنگ ها عبارتند از:
بوی بد دهان
بوی بد دهان مزمن که به آن هالیتوز نیز گفته می شود، یکی از شایع ترین علائم سنگ لوزه است. باقی مانده ذرات مواد غذایی و باکتری های به دام افتاده در تونسیلولیت ها ترکیبات گوگردی بدبویی را آزاد می کنند که منجر به بوی نامطبوع تنفس می شود. این بو می تواند به ویژه هنگام صحبت کردن یا بازدم قابل توجه باشد.
بیشتر بخوانید: علت تلخی دهان چیست و چطور آن را برای همیشه درمان کنیم؟
گلو درد
سنگ لوزه می تواند باعث گلودرد و ناراحتی در این ناحیه شود. احساس درد و ناراحتی به خصوص زمانی که این سنگ ها بزرگتر بوده یا تحریک شوند، افزایش می یابد. در واقع وجود این سنگ ها می تواند منجر به التهاب و تحریک لوزه ها و در نتیجه گلودرد شود.
مشکل در بلع
سنگ های لوزه بزرگتر می توانند باعث مشکل یا درد در هنگام بلع شوند. در واقع احساس گیر کردن چیزی در گلو می تواند خوردن و نوشیدن را بسیار ناخوشایند کند. در برخی موارد، این سنگ‌ها می‌توانند از نظر اندازه رشد کنند و مانع عبور غذا شوند که منجر به مشکلات قابل توجهی در فرآیند بلع می‌شود.
علل و عوامل خطر سنگ لوزه چیست؟
درک علل زمینه ای تونسیلولیت ها برای پیشگیری و مدیریت هر چه بهترشان ضروری است. رایجترین علل سنگ کلیه که باید بشناسیم عبارتند از:
بهداشت ضعیف و ناکافی دهان و دندان
بهداشت نامناسب دهان و دندان عامل مهمی در ایجاد سنگ لوزه است. هنگامی که مراقبت از دهان و دندان را به درستی انجام نمی دهیم، باکتری ها می توانند در دهان و گلو تجمع کنند و منجر به تشکیل تونسیلولیت شوند.
التهاب مزمن لوزه ها
تونسیلیت مزمن (Chronic tonsillitis) که در واقع همان التهاب لوزه ها است، می تواند احتمال تشکیل سنگ ها در این غده را افزایش دهد. در واقع عفونت ها و التهاب های مکرر محیطی را برای ایجاد این سنگ ها فراهم می کند. اگر سابقه التهاب لوزه مزمن دارید، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به سنگ لوزه باشید.
چطور از بروز تونسیلولیت پیشگیری کنیم؟
در حالی که سنگ لوزه ها ممکن است پدیده ای رایج باشند، اما اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش بروز آنها انجام دهید:
رعایت بهداشت دهان و دندان
یکی از موثرترین راه های پیشگیری از سنگ لوزه، رعایت بهداشت دهان و دندان است. مسواک زدن دندان ها دو بار در روز، نخ دندان کشیدن منظم و استفاده از دهان شویه های ضد باکتریایی می تواند به حذف باکتری ها و مواد زائد از دهان شما کمک کند. علاوه بر این، فراموش نکنید که به آرامی زبان خود را مسواک بزنید زیرا روی زبان تعداد بسیار زیادی باکتری مضر وجود دارند و آن ها می توانند به لوزه ها آسیب بزنند.
غرغره کردن با آب نمک
غرغره کردن با آب نمک گرم می تواند به پاکسازی لوزه ها و کاهش احتمال تشکیل سنگ در آن ها کمک کند. محلول آب نمک به دفع باکتری ها و ذرات ریز به دام افتاده در دهان کمک می کند و لوزه ها را تمیز و عاری از هر گونه تجمع نگه می دارد. برای تهیه محلول، نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. حدود 30 ثانیه با این مخلوط غرغره کنید و مطمئن شوید که به پشت گلو شما برسد.
پرهیز از مصرف سیگار و الکل
سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل می تواند به تشکیل تونسیلولیت کمک کند. این عادات می توانند دهان و گلو را خشک کرده و محیطی را ایجاد کنند که برای رشد باکتری ها و ایجاد سنگ لوزه ها مناسب است. با اجتناب یا کاهش این عادات، می توانید خطر تشکیل تونسیلولیت را کاهش دهید.
درمان سنگ لوزه چیست؟
بسته به وضعیت، اندازه و میزان تکرار سنگ ها، روش های مختلفی برای درمان دائمی سنگ لوزه وجود دارد. در این بخش مهم ترین روش ها را با هم مرور می کنیم:
حذف سنگ ها به صورت دستی
برای تونسیلولیت های کوچک که باعث ناراحتی قابل توجهی نمی شوند، برداشتن دستی آن ها توسط خود شخص می تواند گزینه مناسبی باشد. برای اینکار به آرامی با استفاده از یک سواب پنبه ای یا یک انگشت تمیز، می توانید سعی کنید سنگ ها را از شکاف لوزه های خود خارج کنید. با این حال، مهم است که برای جلوگیری از آسیب رساندن به لوزه ها محتاط بوده و حرکات را با ملایمت انجام دهید.
استفاده از لیزردرمانی
لیزر درمانی که به عنوان کریپتولیز لیزری نیز شناخته می‌شود، یک روش غیرتهاجمی است که از فناوری لیزر برای تبخیر شیارهای لوزه‌ها استفاده می‌کند. هدف از این روش صاف کردن سطح لوزه ها و کاهش احتمال تشکیل سنگ تونسیلولیت ها است. درمان با لیزر به طور کلی بی خطر است و می تواند به صورت سرپایی انجام شود.
برداشتن لوزه یا تونسیلکتومی
در موارد شدید یعنی زمانی که سنگ ها عود شونده هستند یا به طور مکرر لوزه ها دچار التهاب می شوند، ممکن است جراحی برداشتن لوزه یا تونسیلکتومی (Tonsillectomy) توصیه شود.
این روش جراحی شامل برداشتن کامل لوزه ها و از بین بردن احتمال تشکیل سنگ لوزه در آینده است. برداشتن لوزه معمولاً زمانی آخرین راه حل در نظر گرفته می شود که سایر گزینه های درمانی ناموفق بوده اند یا این وضعیت به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد.
درمان طبیعی سنگ لوزه چیست؟
علاوه بر مداخلات پزشکی، برخی درمان‌های طبیعی می‌توانند به کاهش علائم و کاهش بروز سنگ‌های لوزه کمک کنند. برخی از شناخته شده ترین روش های خانگی در این خصوص عبارتند از:
استفاده از سرکه سیب
سرکه سیب دارای خواص ضد باکتریایی طبیعی است و می تواند به تجزیه تونسیلولیت کمک کند. یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و چند بار در روز با محلول غرغره کنید. اینکار می تواند به کاهش اندازه و ناراحتی مرتبط با سنگ ها کمک کند.
استفاده از روغن های طبیعی
غرغره کردن روغن های گیاهی مانند روغن نارگیل یا کنجد در دهان برای چند دقیقه یکی از روش های ساده خانگی برای درمان سنگ لوزه است. این تکنیک به حذف باکتری ها و باقی مانده ها از دهان کمک می کند و می تواند به بهداشت دهان و دندان بهتر کمک کند و همچنین به طور بالقوه خطر تشکیل سنگ لوزه را کاهش می دهد.
مصرف پروبیوتیک ها
مصرف مکمل های پروبیوتیک یا مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک می تواند تعادل مناسبی بین باکتری های خوب و بد در دهان و گلو ایجاد کند. پروبیوتیک ها به مهار رشد باکتری های مضر و کاهش احتمال تشکیل سنگ لوزه کمک می کنند. غذاهایی مانند ماست، کفیر، کلم ترش و کیمچی را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا از یک میکروبیوم دهان سالم بهره مند شوید.
در خصوص تونسیلولیت چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در حالی که سنگ لوزه به طور کلی بی ضرر است، اما در موارد زیر ممکن است نیاز به مداخله پزشکی وجود داشته باشد:
- علائم شما شدید است و به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره شما تأثیر می گذارد.
- به دلیل بزرگتر شدن سنگ، در تنفس یا بلع مشکل دارید.
- علیرغم اقدامات پیشگیرانه، سنگ لوزه مکررا ایجاد می شود.
- و در نهایت اگر به وجود عفونت لوزه ها مشکوک هستید یا متوجه علائم التهاب در اطراف لوزه ها شده اید.
یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می تواند وضعیت شما را ارزیابی کند، گزینه های درمانی مناسب را به ارائه دهد و هر گونه نگرانی که دارید را برطرف کند.
