دندان قروچه را چطور درمان کنیم؟ (از ساده ترین روش ها)

دندان قروچه یا براکسیزم (Bruxism) وضعیتی است که در واقع اشاره به، به هم فشردن مکرر دندان ها یا در اصطلاح عامه، به هم سابیده شدن دندان ها دارد. با اینکه این وضعیت اغلب به صورت ناخودآگاه و در طول خواب اتفاق می افتد اما ممکن است به صورت کاملا خود آگاه در برخی مواقع انجام شود.

چند نوع دندان قروچه داریم؟

همانطور که در مقدمه نیز اشاره شد، ما معمولا به دو شکل براکسیزم را تجربه می کنم:

دندان قروچه در هنگام خواب (Sleep Bruxism)

براکسیزم شبانه یا در هنگام خواب شایع ترین شکل براکسیزم است. افراد مبتلا به این مشکل ممکن است صداهای ریتمیک مربوط به فشردن دندان ها به هم را تجربه کنند که معمولا این مساله می تواند خواب شخص، همسر و سایر افرادی نزدیک را نیز مختل کند.

براکسیزم در زمان بیداری (Awake Bruxism)

از طرف دیگر براکسیزم در زمان بیداری معمولا در ساعات روز و یا زمانی که شخص خواب نیست اتفاق می افتد. این مساله می تواند در نتیجه عوامل مختلفی مانند استرس، اضطراب یا حتی مشکل تمرکز باشد. دندان قروچه بیداری اغلب با فشار دادن محکم فک ها به جای ساییدن دندان ها همراه است.

علل دندان قروچه چیست؟

با مرور دو نوع مختلف این مشکل، احتمالا تا حدی دستتان آمده باشد که به طور کلی چه چیزهایی باعث دندان قروچه می شوند با این حال بیایید علائم را یک بار دیگر مرور کنیم:

• استرس و اضطراب: استرس عاطفی و اضطراب در ایجاد براکسیزم شناخته شده هستند. ساییدن یا فشردن دندان ها به هم ممکن است به عنوان یک مکانیسم مقابله ای برای تنش های مختلف روزمره عمل کند.
• مال اکلوژن: ناهماهنگی دندان ها یا فک ها با یکدیگر که به نام مال اکلوژن نیز شناخته می شود، می تواند منجر به براکسیزم شود. هنگامی که دندان ها به درستی روی هم قرار نمی گیرند، می تواند نیروهایی به هم وارد کنند یا با هم بیش از حد در ارتباط فیزیکی باشند.
• برخی از داروها و نوشیدنی ها: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی یا محرک ها و همچنین موادی مانند کافئین و الکل می توانند خطر ابتلا به دندان قروچه را نیز افزایش دهند.

علائم براکسیزم چیست؟

شناسایی علائم دندان قروچه برای تشخیص زودهنگام و مدیریت آن بسیار مهم است. علائم رایج این وضعیت عبارتند از:

• صداهای فکی و دندانی: صدای ساییدن یا به فشردن دندان ها در هنگام خواب می تواند نشان دهنده براکسیسم باشد. این صداها اغلب توسط اطرافیان و نه لزوما خود شخص تشخیص داده می شوند.
• درد فک و سردرد: براکسیزم می تواند باعث درد فک، درد عضلات صورت و سردردهای مکرر به خصوص در صبح شود.
• حساسیت دندان: به هم فشردن مکرر دندان هاُ مینای دندان را از بین می برد و لایه حساس عاج که زیر مینا است را در معرض دید قرار می دهد. این مساله منجر به افزایش حساسیت دندان ها می شود.

براکسیزم چه تاثیری بر سلامت دهان و دندان می گذارد؟

دندان قروچه اگر درمان یا مدیریت نشود می تواند اثرات مضری بر سلامت دهان داشته باشد، برخی از این اثرات عبارتند از:

• ساییدگی و آسیب دیدن دندان: دندان قروچه مداوم مینای دندان را از بین می برد و منجر به شکستگی، لب پر شدگی و یا ترک خوردگی دندان یا حتی از دست رفتن کامل آن شود.
• اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): براکسیزم فشار زیادی بر مفصل گیجگاهی فکی وارد می کند. این مفصل، فک را به جمجمه متصل می کند. وارد شدن فشار به مفصل نامبرده می تواند منجر به اختلال TMJ شود و باعث درد فک و محدودیت حرکت در آن شود.
• تحلیل لثه: براکسیزم می تواند به تحلیل رفتن لثه کمک کند، ریشه دندان را در معرض دید قرار دهد و به طور کلی ریشه ها را مستعد پوسیدگی و حساسیت بیشتر کند.

چطور دندان قروچه را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص براکسیزم، دندانپزشکان ممکن است از روش های زیر استفاده کنند:

• معاینه کامل دهان و دندان: دندانپزشک دندان‌های شما را از نظر علائم ساییدگی، شکستگی یا ناهماهنگی معاینه می‌کند. او همچنین ممکن است در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوالاتی مطرح کند که شما باید با دقت به آن ها پاسخ دهید.
• مطالعه خواب: در موارد مشکوک به دندان قروچه در حین خواب، مطالعه خواب یا پلی سومنوگرافی ممکن است به شما توصیه شود. این مطالعه شامل نظارت بر الگوهای خواب، فعالیت عضلات و حرکات فک شما در طول شب است.

درمان دندان قروچه چیست؟

خوشبختانه، گزینه های درمانی مختلفی برای مدیریت موثر دندان قروچه وجود دارد. برخی از رویکردهای رایج عبارتند از:

• استفاده از محافظ دهان دندان: محافظ دهان یا آتل دندانی، وسیله ای سفارشی است که روی دندان ها قرار می گیرد و یک سد محافظ در برابر نیروهای ناشی از به هم ساییدن یا فشردن دندان به هم ایجاد می کند.
• دارو درمانی: در موارد خاص، داروهایی مانند شل کننده های عضلانی یا تزریق بوتاکس ممکن است برای شل کردن عضلات فک و کاهش علائم براکسیزم تجویز شوند.
• تکنیک‌های مدیریت استرس: از آنجایی که استرس و اضطراب می‌توانند به بدتر شدن براکسیزم کمک کنند، استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرین‌های تمدد اعصاب، مشاوره یا تمرین‌های تمرکز حواس می‌تواند مفید باشد.

برای براکسیزم در کودکان چه کنیم؟

بروکسیسم منحصر به فرد برای بزرگسالان نیست. این مساله همچنین می تواند بر کودکان نیز تأثیر بگذارد. برخی از نکات کلیدی برای درک دندان قروچه در کودکان عبارتند از:

• علل شایع: دندان قروچه در کودکان می تواند توسط عواملی مانند دندان درآوردن، نامرتبی دندان ها، استرس یا حتی مشکلات راه هوایی ایجاد شود.
• نظارت و مداخله: بیشتر موارد بروکسیزم در کودکان بدون مداخله خود به خود برطرف می شود. با این حال، اگر این عادت ادامه یابد، باعث درد یا ساییدگی قابل توجه دندان شود، توصیه می شود به دنبال مشاوره دندانپزشکی یا پزشکی باشید.

درباره براکسیسم و اختلالات خواب بیشتر بدانید

دندان قروچه اغلب با اختلالات خواب، به ویژه آپنه خواب، همراه است:

• ارتباط با آپنه خواب: آپنه خواب، وضعیتی است که با توقف تنفس در طول خواب مشخص می شود، و براکسیزم ارتباط نزدیکی با این مساله دارد. هر دو بیماری می توانند خواب را مختل کنند و عوامل خطرشان با هم همپوشانی دارد.
• تأثیر بر کیفیت خواب: دندان قروچه می تواند الگوهای خواب را مختل کند و منجر به خواب آلودگی در طول روز، خستگی و کاهش کیفیت کلی خواب شود.

برای مدیریت دندان قروجه چه زمانی و به چه متخصصانی مراجعه کنیم؟

اگر فکر می کنید خودتان یا یکی از نزدیکان شما براکسیزم را تجربه می کنید و یا علائمش واقعا شما را آزار می دهد بهتر است به دنبال کمک پزشکی باشید. معمولا دو متخصص هستند که می توانند در این خصوص به شما کمک کنند:

دندانپزشک

دندانپزشک عمومی، متخصص ارتودنسی و یا سایر دندانپزشکان دیگر که در خصوص مشکلات اینچنینی مهارت دارند می تواند به شمت کمک کنند تا براکسیزم را به خوبی مدیریت کنید. مثلا یکی از روش های پیشنهادی آن ها می تواند توصیه به استفاده از گارد دهان باشد. این تنها یک روش است و ممکن است تعداد زیادی راه حل برای شما روی میز داشته باشند.

متخصص خواب

اگر مشکوک به دندان قروچه در ارتباط با اختلالات خواب مانند آپنه خواب باشد، متخصص خواب می تواند ارزیابی های بیشتری انجام دهد و درمان مناسب را توصیه کند. توصیه می شود اگر در شب به کرات براکسیزم را تجربه می کنید و این را نزدیکان به عینه دیده و به شما تذکر می دهند، حتما نزد متخصص خواب بروید.

تراپیست

یک مشاور، روانشناس یا به طور کلی تراپیستی که در زمینه مسائل روانشناختی خبره است می تواند به شما کمک کند تا استرس و اضطراب خود را کاهش داده و مدیریت کنید. بنابراین اگر مشکل شما، دندان قروچه در طول بیداری به دنبال این مسائل باشد، به راحتی درمان می شود.