آیا آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان موثر است؟ (قبل از مصرف حتما بخوانید!)

آفت‌ های دهانی که به آن ها (Canker sores) یا زخم ها آفتوس هم می‌گویند، ضایعات کوچک و دردناکی هستند که روی غشاهای مخاطی داخل دهان ایجاد می‌شوند. آنها می توانند روی زبان، لثه ها، لب ها یا داخل گونه ها ایجاد شوند. در حالی که مسری یا مضر نیستند، اما آفت ها می توانند کاملا آزاردهنده بوده و در فعالیت های روزانه مانند خوردن و صحبت کردن اختلال ایجاد کنند. برای برخی ها که مکرراً این زخم ها را تجربه می کنند ممکن است سوال پیش بیاید که آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان موثر است یا خیر؟ در این مقاله به بررسی این مساله پرداخته ایم.

آیا آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان استفاده می شود؟

وقتی درباره روش های درمانی برای آفت صحبت می کنیم مشخصا آنتی بیوتیک ها معمولاً اولین خط درمانی ما نیستند و این ها کاربرد چندانی در درمان آفت ندارند. دلیل اصلی این است که این زخم ها توسط عفونت‌های باکتریایی که هدف اصلی آنتی‌بیوتیک‌ها هستند، ایجاد نمی‌شوند. در عوض، اعتقاد بر این است که این زخم ها به دلیل ترکیبی از عوامل مانند آسیب بافتی، استرس، تغییرات هورمونی یا کمبودهای تغذیه ای خاص ایجاد می شوند. بنابراین ما معمولا از آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان استفاده نمی کنیم زیرا اصولا باکتری هیچ ربطی به ایجاد آفت ندارد و آنتی بیوتیک در صورت تجویز، تنها در شرایط خاص استفاده می شود که در ادامه درباره آن توضیح داده ایم.

بیشتر بخوانید: 10 مسکن قوی برای دندان درد که باید بشناسید (برای درد جزئی تا شدید)

نقش آنتی بیوتیک ها در درمان آفت دهان چیست؟

در بیشتر موارد، آفت‌ها به خودی خود طی یک تا دو هفته بدون درمان خاصی بهبود می‌یابند. با این حال، ممکن است مواردی وجود داشته باشد که آنتی بیوتیک ها به عنوان بخشی از برنامه درمانی در نظر گرفته شوند. بیایید نگاهی دقیق تر به این موقعیت ها بیندازیم:

+ عفونت ثانویه

اگرچه آفت‌ها توسط باکتری‌ها ایجاد نمی‌شوند، اما این امکان وجود دارد که به طور ثانویه باکتری ها باعث آلوده شدن آفت شوند. منظور از این جمله چیست؟ این بدان معنی است که اگر آفت به صورت زخم باز باشد می تواند توسط باکتری مورد حمله قرار بگیرد و در نتجیه عفونت ایجاد شود. اگر پزشک یا دندانپزشک شما عفونت باکتریایی را تأیید کند، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی را برای کمک به از بین بردن عفونت و بهبودی سریع تر شما تجویز کند.

+ بیماری های مزمن و زمینه ای

در برخی موارد، آفت دهان ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد. بیماری هایی مانند ضعف سیستم ایمنی، بیماری التهابی روده یا بیماری بهجت می تواند باعث ایجاد زخم های عود کننده یا شدت گرفتن آن ها شود. در این شرایط، درمان بیماری زمینه‌ای با آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است برای مدیریت مؤثر آفت ها نیز ضروری باشد.

توجه به این نکته بسیار مهم است که تصمیم به استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان، همیشه باید توسط یک پزشک یا دندانپزشک متخصص گرفته شود. آنها قبل از تعیین مناسب ترین آنتی بیوتیک و دوره درمان حتما شرایط خاص افراد، سابقه پزشکی، و شدت آفت ها را در نظر خواهند گرفت. به هیچ عنوان نباید به صورت سر خود از آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان استفاده کرد.

خطرات و معایب بالقوه استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان چیست؟

در حالی که آنتی بیوتیک ها می توانند در موارد خاصی مفید باشند، اما بدون خطرات و معایب بالقوه نیستند. برخی از عوارض مصرف نادرست و بی رویه آنتی بیوتیک ها عبارتند از:

– ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی

استفاده بیش از حد یا نامناسب از آنتی بیوتیک ها می تواند به مقاومت آنتی بیوتیکی منجر شود. این مساله در واقع یک نگرانی مهم در سطح جهانی است و تنها محدود به ایران نیست. مقاومت آنتی بیوتیکی زمانی رخ می دهد که باکتری ها تکامل یافته و در برابر داروهایی که برای از بین بردن آنها استفاده می شود مقاوم می شوند. این مساله می تواند درمان عفونت های آینده را سخت تر کند.

– بروز عوارض جانبی

آنتی بیوتیک ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند. عوارض جانبی رایج آن ها شامل مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، اسهال یا درد معده است. در موارد نادر، واکنش های آلرژیک ممکن است رخ دهد که منجر به علائمی مانند بثورات پوستی، خارش یا مشکل در تنفس شود. قبل از شروع هر گونه درمان آنتی بیوتیکی، ضروری است در مورد عوارض جانبی احتمالی آن با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید.

– اختلال در میکروبیوتای طبیعی

آنتی بیوتیک ها نه تنها باکتری های مضر را هدف قرار می دهند، بلکه می توانند تعادل طبیعی باکتری های مفید در بدن را نیز مختل کنند. این مساله می تواند منجر به عوارض مختلفی مانند عفونت های قارچی یا اختلالات گوارشی شود. هنگام بررسی آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان، مهم است که مزایای بالقوه را در مقابل خطرات آن سنجید.

درمان های جایگزین برای آفت دهان چیست؟

از آنجایی که آنتی‌بیوتیک‌ها درمان اولیه برای آفت دهان نیستند، بهتر است گزینه‌های جایگزینی را بررسی کنید که می‌توانند به کاهش علائم و بهبود سریع شما کمک کنند:

+ داروهای بدون نسخه (OTC)

چندین ژل خوراکی، کِرم یا دهان شویه OTC (بدون نسخه) در دسترس هستند که می توانند به طور موقت درد ناشی از آفت را تسکین دهند. این محصولات اغلب حاوی موادی مانند بنزوکائین یا پراکسید هیدروژن هستند که می تواند ناحیه را بی حس کند یا به تمیز کردن و ضد عفونی کردن کمک کند.

+ درمان های خانگی

برخی از افراد با استفاده از درمان‌های خانگی ساده، زخم‌های آفتی را تسکین می‌دهند. شستشوی دهان با محلول آب نمک یا استفاده از خمیر جوش شیرین به طور مستقیم روی زخم می تواند به کاهش التهاب و بهبودی کمک کند.

+ داروهای تجویزی

در موارد شدیدتر یا برای افرادی که آفت دهان مکرر و دردناک دارند، دندانپزشک ممکن است داروهای موضعی را تجویز کند. این داروها می توانند شامل کورتیکواستروئیدها باشند که به کاهش التهاب و کاهش درد کمک می کنند یا ژل های بی حس کننده که تسکین موقتی را ارائه می دهند. این داروهای تجویزی می توانند به مدیریت علائم و ارتقاء بهبودی کمک کنند.

+ تغییر سبک زندگی

ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی می تواند به پیشگیری یا کاهش دفعات بروز آفت کمک کند. این تغییرات شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، اجتناب از غذاهای محرکی که ممکن است دهان را تحریک کند (مانند غذاهای تند یا اسیدی)، مدیریت سطح استرس، و اطمینان از یک رژیم غذایی متعادل برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه ای است.

نکات پایانی در خصوص درمان آفت دهان با آنتی بیوتیک

در حالی که آنتی بیوتیک برای درمان آفت دهان خط درمانی اولیه نیست و معمولا از این داروها برای آفت ها استفاده نمی شود، اما ممکن است شرایط خاصی وجود داشته باشد که مجبور باشیم از این داروها برای درمان آفت استفاده کنیم.

باید بدانیم که آفت ها خود به خود ظرف چند هفته بهبود می‌یابند. با این حال، اگر مشکوک به عفونت یا بیماری زمینه‌ای مرتبط با این زخم ها هستید، بسیار مهم است که به دنبال مشاوره پزشکی یا دندانپزشکی باشید و به صورت سر خود اقدام به مصرف آنتی بیوتیک نکنید.