ارتودنسی دندان چیست؟ (توضیحات ساده و متفاوت درباره مرتب سازی دندان ها)

اگر به دنبال مرتب کردن دندان های خود هستند دقیقا جای درستی آمده اید. ما در این مقاله همه چیز درباره ارتودنسی دندان به عنوان بهترین روش مرتب سازی دندان ها را مورد بررسی قرار داده ایم و اطلاعات زیادی در اختیار شما قرار خواهیم داد.

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی یکی از شاخه های قدیمی دندانپزشکی است که متخصصان آن به تشخیص، پیشگیری و درمان نامرتبی های بین دندانی و ناهماهنگی های بین فکی می پردازند. یک ارتودنتیست بعد از سپری کردن دوره عمومی دندانپزشکی به مدت 3 تا 4 سال دیگر در این زمینه آموزش دیده و کار می کند تا بتواند مهارت، تجربه و مدارک لازم جهت رسیدگی به مشکلات ارتودنسی را به دست آورد.

هدف از انجام ارتودنسی دندان چیست؟

به طور طبیعی باید دو فک نسبت به هم هماهنگ باشند و البته که فک بالا به میزان بسیار کمی همیشه جلوتر از فک پایین است. در این دو فک باید دندان ها کاملا مرتب بوده و از اندازه های استاندارد برخوردار باشند. این نظم و هماهنگی به جویدن صحیح غذا، خوب صحبت کردن و حفظ ظاهر چهره کمک زیادی می کند. هرگاه این هماهنگی از میان برود مشکلاتی ایجاد خواهد شد که نازیبایی کوچک ترین این مشکلات است. بنابراین هدف از انجام درمان ارتودنسی هماهنگ، مرتب، منظم و طبیعی یا نرمال کردن دندان ها و فک ها در طرح لبخند است.

چه افرادی نیازمند مرتب کردن دندان ها هستند؟

در کشور ما ایران، بیشتر افراد (حدودا 60 درصد) از مشکل نامرتبی دندانی رنج می برند. در واقع این بیشتر به ژنتیک ما ایرانی ها بر می گردد. اما خب لزوما قرار نیست تمام این حدود 60 درصد از افراد درمان ارتودنسی دندان انجام دهند. زیرا همه مشکل شدید ندارند و تنها به مقدار کمی ممکن است دندانهایشان نامرتب باشد.

اما حدود 30 درصد از این افراد مشکلات متوسط به بالا (تا شدید) دارند که واقعا باید برای رفع آن اقدام کنند. این 30 درصد باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. به طور خاص این افراد اغلب مشکلات زیر را دارند:

• نامرتبی و ازدحام شدید دندان ها در هر دو فک
• فاصله بسیار زیاد بین دندان ها
• جلو بودن دندان های یک فک نسبت به فک دیگر (خارج از حالت طبیعی)
• وجود فاصله بین دندان ها بین فک بالا و پایین حتی در حالت بسته بودن دهان
• انحراف یکی از فک ها نسبت به خط وسط
• کوچک بودن یکی از فک ها

روند درمان ارتودنسی به چه صورت است؟

همه چیز با یک ویزیت تخصصی آغاز می شود سپس شما مراحل زیر را تا انتهای درمان در پیش خواهید گرفت:

• معاینه کامل دهان و دندان
• صحبت درباره علل مشکل پیش آمده، شدت آن، روش های مناسب درمان
• گرفتن قالب از دندان ها، گرفتن تصاویز با اشعه ایکس از فک و دندان ها یا اسکن کردن آن ها با تجهیزات اسکن 3 بعدی
• مشخص کردن طرح درمان و مدت زمان درمان
• پیاده کردن درمان
• انجام تنظیمات دوره ای برای پیشبرد درمان
• اتمام دوره درمان ارتودنسی دندان
• استفاده از الاینرها یا نگهدارنده ها برای تثبیت و حفظ نتایج درمان

انواع روش های مرتب سازی دندان ها را بیشتر بشناسید

ارتودنتیست ها از روش ها و ابزارهای مختلفی برای مرتب سازی دندان ها کمک می گیرند. بسته به ویژگی های این ابزار، ممکن است آن ها در دسته بندی های خاصی قرار بگیرند. مثلا برخی از ابزار هستند که در ابتدای درمان توسط متخصص به دندان ها متصل می شوند و به صورت دوره یا تنظیماتی روی آن ها انجام می شود. بعد از اتمام درمان نیز وسایل توسط متخصص برداشته می شوند. یعنی از اول تا آخر درمان باید به دندان ها متصل باشند. به این دسته اصطلاحا ارتودنسی ثابت گفته می شود.

ارتودنسی ثابت در مجموع متشکل از چند قطعه مانند براکت (به سطح دندان متصل می شود)، سیم یا وایر (از بین براکت ها می گذرد و آن ها را به هم متصل می کند)، باند یا حلقه (به عنوان لنگ به دندان آخر متصل می شود)، الاستیک ها و … تشکیل می شوند. اما مهم ترین قطعه در ارتودنسی ثابت براکت است. بر اساس اینکه براکت چه جنسی دارد خود ارتودنسی ثابت به معمولی، سرامیکی، دیمون، لینگوال و … تقسیم می شود.

از طرف دیگر برخی ابزارها وجود دارند که متحرک هستند و بیمار هر زمان خواست می تواند آن ها را روی دندان ها قرار داده یا بیرون بیاورد. امروزه این شکل از وسایل در دسته ارتودنسی دندان متحرک قرار می گیرند.

دسته بندی دیگر، ارتودنسی نامرئی است. وسایلی که در این دسته بندی قرار می گیرند طوری هستند که در زمان استفاده (وقتی روی دندان ها هستند) کسی متوجه شان نمی شود. در حال حاظر این ابزارها بسیار محبوب هستند. الاینر شفاف مهم ترین و بهترین روش ارتودنسی نامرئی است.

هزینه درمان های ارتودنسی چقدر است؟

به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• سن و سال: هزینه درمان در سنین پاینن کمتر است زیرا ارتودنتیست راحت تر و زودتر دندان ها را مرتب می کند.
• نوع مشکل و شدت آن: هرچه شدت مشکل جزئی تر باشد، درمان آسان تر و سریع تر است و بنابراین هزینه کم می شود اما با شدت گرفتن مشکل هزینه ها نیز بیشتر می شود.
• روش درمان: همانطور که در بخش قبل اشاره شد، روش های مختلفی برای مرتب سازی دندان ها وجود دارد که هر کدام هزینه های خاص خود را دارند.
• مدت زمان درمان: اگر ارتودنسی زود تمام شود هزینه آن نیز کمتر است اما اگر به هر دلیلی زمان درمان بیشتر شود هزینه ها نیز افزایش میابد زیرا تعداد جلسات ویزیت و موارد دیگر بیشتر می شود و همگی این ها مشمول هزینه هستند.

مرتب کردن دندان ها چه مزایای دارد؟

اولین مزیت ارتودنسی دندان، داشتن دندان های مرتب، هماهنگ، زیبا و در نهایت طرح لبخند طبیعی و نرمال است. همین که جلوی آینه لبخند بزنید و دندان های خود را به صورت ردیف و مرتب ببینید بزرگترین سود را برده اید. با این طرح لبخند اعتماد به نفس شما زیاد می شود و تصویری که از خود جدیدتان در ذهن شما شکل می گیرد بسیار قوی و زیباتر خواهد بود.

با داشتن دندان های مرتب شما می توانید عملکردهای جویدن و صحبت کردن را نیز به صورت طبیعی تر و بهتر انجام دهید و از سلامت مناسب دهان و دندان نیز بهره مند شوید. اکنون شما تنها با صرف 4 دقیقه در روز برای مسواک زدن (در 2 نوبت) به راحتی می توانید لبخند جدیدتان را حفظ کنید.

معایب و عوارض نامرتب بودن دندان ها چیست؟

اگر طرح لبخند با ارتودنسی دندان مرتب نشود متاسفانه احتمال بروز مشکلات زیر همیشه وجود خواهد داشت:

• ناتوانی در تمیز کردن اصولی دندان ها (به دلیل نامرتبی، اغلب جاهای مختلف قابل دسترسی و تمیز کردن نیستند)
• افزایش بوی بد دهان
• افزایش احتمال بیماری های لثه
• کاهش اعتماد به نفس
• عدم استفاده از ظریفت کامل قدرت جویدن (به دلیل نامتوازن بودن سطوح جونده دندان ها)
• افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها
• افزایش احتمال سایش دندان ها
• و سایر معایب دیگر

بهترین زمان انجام درمان ارتودنسی چه زمانی است؟

اولین ویزیت ارتودنسی بهتر است در سن 6 تا 8 سالگی انجام شود. این سنی است که دندان های شیری در حال ریزش هستند و دندان های دائمی در حال در آمدن. در واقع به این دوره، دوره مختلط دندانی هم گفته می شود و بسیاری از نامرتبی های دندانی در این دوره رخ می دهد. بهتر است در این سن و سال کودک را برای ویزیت تخصصی اولیه به نزد ارتودنتیست برد. اگر مشکلی باشد تشخیص داده شده و درمان های پیشگیرانه انجام می شوند اگر مشکلی هم نباشد که چه بهتر.

همچنین سنین 10 تا 14 سالگی سنین طلایی درمان ارتودنسی دندان هستند. انجام درمان در این سن به دلیل اتمام دوره رویش دندان های دائمی می تواند بسیار موثر باشد. البته نباید فراموش کرد که تا زمانی که بیشتر دندان ها در دهان وجود داشته باشند می توانید به ارتودنتیست مراجعه کنید و محدودیت سنی خاصی برای درمان های ارتودنسی نیست. اینجا فقط بحث زمان های اولیه و طلایی درمان بود.

چقدر زمان نیاز است تا دندان های من مرتب شوند؟

مجددا به مانند قیمت، مدت زمان مرتب شدن دندان ها متفاوت و تابع همان فاکتورهاست. اما، بیشتر به سن و سال، شدت مشکل و نوع درمان بستگی دارد. قاعدتا درمان در کودکان سریع تر از بزرگسالان رخ می دهد زیرا کودکان هنوز در حال رشد هستند و امکان هدایت استخوان فک و دندان های آن ها آسانتر است. بزرگسالان برای مرتب شدن دندان ها باید بیشتر صبر کنند چون روند رشد آن ها تمام شده و به طور طبیعی زمان زیادی برای حرکت دندان ها نیاز دارند.

اما به طور کلی مدت زمان درمان ارتودنسی دندان می تواند به طور میانگین 1.5 تا 2 سال طول بکشد. هرچه شدت نامرتبی و ناهنجاری جزئی تر باشد این زمان کاهش میابد و هرچه شدیدتر باشد درمان طولانی تر خواهد بود.

آیا بعد از ارتودنسی، تا آخر عمر دندان ها مرتب باقی می مانند؟

قبل از اینکه بخواهیم پاسخ این سوال را بدهیم لازم است که به یک قانون نانوشته اشاره کنیم. دندان ها به مرور زمان و تحت فشار نیروهای جویدن، صحبت کردن، استفاده ابزاری و … ممکن است رفته رفته نامرتب شوند. در واقع دندان تمایل طبیعی به کج شدن دارد ولی به صورت بسیار نامحسوس و در گذر زمان این اتفاق رخ می دهد. بنابراین حتی بعد از مرتب شدن دندان ها ممکن است به میزان بسیار کمی دندان ها نامرتب شوند اما خب هیچوقت به حالت سابق بر نمی گردند.

خوشبختانه ارتودنتیست ها به این مساله فکر کرده اند. آن ها برای اینکه نتایج ارتودنسی دندان ثابت بماند، از ریتینرها یا نگهدارنده های ارتودنسی استفاده می کنند. این ها در واقع یا به پشت دندان ها متصل می شوند یا به صورت قالبی (مثل الاینرها) روی دندان ها سوار می شوند و نتایج را حفظ می کنند.

البته الاینرها تا آخر عمر استفاده نمی شوند و بعد از چند ماه یا چند سال بلاخره باید برداشته شوند. بعد از از برداشته شدن شما باید دستورالعمل های ارتودنتیست خود را عملی کنید تا بتوانید از نامرتب شدن دندان ها پیشگیری کنید. اگر این کار را انجام ندهید باید خود را برای برگشت جزئی درمان آماده کنید.